Steeds wijzer

Lieve mensen,

In Sierra Leone hebben we een gekke week achter de rug. Onze tolk Idrissa was op reis om een andere taak van de kliniek te vervullen, dus wij hadden wat tijd om andere dingen te doen dan alleen onderzoek. Zoals vorige week het plan was zijn we inderdaad met de pastor teruggeweest naar de school om wat werk te doen. Althans, dat was ons plan. Eenmaal daar aangekomen hebben we een paar emmers zand versjouwt en verder zaten we prinselijk op een stoel toe te kijken hoe het werk vorderde, onder het genot van koude cola en vers eten.

Al met al was dit niet wat we ervan verwacht hadden en had het zelfs de schijn van een genante vertoning. Toch leidde het ook tot een openbaring. Je zit als witte man in arm Afrika. Het laatste wat je hoeft te doen is zelf werk te verzetten. Je rol hier is om de boel op te zetten en coördineren en/of te financieren. Pak die rol maar zo goed mogelijk. Nu zijn wijzelf studenten en hebben niet de middelen om dit te doen, waar gelukkig een beetje begrip voor is. Wat we gaan doen is in Nederland kijken hoe we de mensen hier kunnen helpen, met hulp van anderen. We hebben gedacht aan fotoavonden, praatjes en de verkoop van ons verhaal en wellicht wat Sierra Leonese producten (films van lokale productie zijn bijvoorbeeld hilarisch slecht). De terug van de school was trouwens een ervaring op zich: via het openbaar vervoer. Deze twee lange witte kerels werden in een taxi gevraagd getweeën plaats te nemen in de passagiersstoel: Jan op de versnellingspook en ik uit het raam.

Naast dit enerverende bezoekje hebben we de een beetje in de oogkliniek rondgekeken en zelf de mensen getest op hun visual acuity, aan de hand van zo’n kaart met figuurtjes aan de muur. Leuk, gemakkelijk werk en een goede manier om in de kliniek wat meer met patiënten zelf om te gaan. Daarnaast zijn we via via wezen kijken in een andere kliniek in Lunsar. Deze ligt niet in het zicht en de ingang bestaat uit een heel smal gangetje. Als je die door bent, kom je op een binnenplaatsje dat als wachtruimte dient. Er zijn een stuk of 10 kleine kamers in de gebouwen om de binnenplaats heen met verschillende functies. Er is een apotheek, een dressing room (verbandjes enzo), een lab (malaria-tests), een consultation room en een stuk of drie observation rooms, allemaal tamelijk provisorisch. Mensen worden binnengeroepen door een oude man die als intercom dient.

De patiënt doet kort zijn/haar verhaal, John (die eigenlijk farmacist is en geen medicijnen wilde studeren omdat dat teveel corrupt ons-kent-ons is) besluit wat er gebeurt en schrijft medicijnen voor. Daarna gaat hij/zij 9 van de 10 keer door voor een malariatest, HIV heeft een pseudoniem en iedereen krijgt standaard een placebo-injectie omdat men anders het idee heeft dat de dokter niks gedaan heeft. Na een uurtje of wat hebben we veel gezien, zijn we gevraagd om werk te doen en zeker nog eens terug te komen tussen de ondervoedde, anemische en in ieder geval straatarme mensen. De kliniek biedt zorg al naar gelang wat een patiënt kan betalen en is ongeveer een tienvoud goedkoper dan het grotere ziekenhuis in Lunsar: Mabesseneh. Het was een bijzondere ervaring.

In het guesthouse hebben we inmiddels twee huisgenoten, die werken voor een NGO die fietsen a de man brengt. Jason is Brits en zit normaal in Ghana, Joe is Amerikaan en woont in Zuid-Frankrijk. De laatste zit hier drie maanden en heeft het interessantste verhaal. Hij heeft namelijk jarenlang de hele wereld rondgefietst en vertelt de meest fantastische over hoe hij zijn vrouw ontmoette in Tibet, hoe de politie hem niet wilde arresteren in Vietnam en hoe hij nu duurzaam en goedkoop leeft aan de voet van de Pyreneeën. We kunnen met hem over van alles praten en hij deelt graag zijn vroegere ervaringen.

Omdat Joe Amerikaan is, is hij een dappere invulling van het witte voetbalteam dat de afgelopen week een paar keer tegen bekende zwarte jongens speelt in onze achtertuin. Wedstrijdjes van drie tegen drie duren een dik uur, worden fanatiek uitgevochten en ondergaan vrije interpretatie van de regels. Oh, en je shirt kun haast uitwringen als je uitgevoetbald bent. Gelukkig is het erg leuk om te zien wat een zeldzame voetbal teweeg kan brengen tussen de locals en onszelf, grote hilariteit niet in de laatste plaats.

Gisteren en vandaag zijn we meegeweest met goede vrienden Bert en Beppie, die we voor gisteren nog nooit ontmoet hadden. Een dokter die onze supervisor in Nederland kent en hier vaak geweest is, zit met hen in hun stichting, Friends of the African Dream (FAD). Zo hebben we ze leren kennen en ze hebben ons enorm geholpen met het regelen van o.a. visa en contant geld. Zij gaan vier keer per jaar een week naar Sierra Leone toe en ondernemen dan veel. Ze renoveren scholen, helpen bij een lokale kippenboerderij, zetten een kraamziekenhuis op en helpen hier in de kliniek met uniformen en het laboratorium. Gisteren hebben we vergaderingen bijgewoond waarin we ons steentje probeerden bij te dragen door middel van verduidelijking van vertaalslagen en een dosis gezond verstand. Ook namen we de koffer van Geesje Hoekstra in ontvangst, waar we zo snel mogelijk mee aan de slag gaan om de inhoud op de juiste plaatsen te krijgen. Daarna zijn we naar Sumbuya geweest, waar de boerderij, kliniek en school projecten zijn. Hier zetten ze overigens ook een rehabilitatieprogramma op voor blinden, in samenwerking met de kliniek hier in Lunsar. Het was mooi te zien hoe Bert en Beppie nauw en integer met de mensen hier samenwerken om iets op te zetten wat zichzelf uiteindelijk kan onderhouden.

’s Avonds hebben we bij hun hotel gezeten, lokaal bier (Star) gedronken, gegeten en geslapen. We zijn zelfs nog even de disco 100m verderop in geweest. Het was er uitgestorven, hoewel er in een ruimte achteraf wel een paar matrassen lagen, wat laat zien dat het er wel degelijk levendig aan toe kan gaan. De volgende morgen ging de overweldigende luxe verder met koffie en een omelet (die we inmiddels zelf met eieren van de boerderij ook kunnen maken). Een keertje kerk overslaan was ook geen straf, trouwens. Na het ontbijt bezochten we nog een school die al wat verder gerenoveerd was dan de eerste, zijn we teruggereden naar Lunsar en hebben daar toegezegd over een paar jaar mee terug te gaan, als arts. Via deze weg kunnen we ze nog een keer bedanken voor hun goede zorgen en hopen we nu en ook later te kunnen bijdragen aan het goede werk wat zij via hun stichting verzetten hier in Sierra Leone.

Zo is de afgelopen week gegaan. Het onderzoek stagneert deze weken een beetje met de andere werkzaamheden van Idrissa en onze geplande trip met het Mobile Outreach Team. Morgen vertrekken we dus met het team van de kliniek naar Kono, een diamantstad en vroeger economisch centrum van Sierra Leone. Hier gaan we kijken wat de kliniek buiten Lunsar doet en wellicht kunnen we zelf nog wat onderzoek doen. Het belooft wederom een bijzonder ervaring te worden. De weg is slecht, het gebied is mooi maar arm en de witte man (hoe incapabel ook) moet altijd even belangrijk naar de ogen van patiënten kijken. Als we vrijdag terug zijn,zijn we over de helft van onze tijd hier en wordt het aanpoten om data voor het onderzoek te vergaren. De lokale ethische commissie is na een miscommunicatie inmiddels ook volledig op de hoogte van onze werkzaamheden hier en daarmee komt het goed.

Al met al blijft het in Sierra Leone ontzettend leuk, zien we steeds meer, worden we steeds wijzer en hebben een mooi vooruitzicht! We zijn gezond, hebben het samen goed en hebben nog altijd vertrouwen in ons onderzoek, al moeten we wel aan de bak. De tijd gaat toch aardig snel..!