Over de helft

Wat was dit een gekke week. We hebben veel meegemaakt, gezien, gedacht en gepraat. Ondertussen hebben we het ook nog leuk gehad hoor, maar het onderstaande is slechts een vluchtige inkijk in de achtbaan waar we in hebben gezeten. Voordat ik echt begin wil ik voor deze en vorige week zus Sophie even bedanken, die ons digitaal bijstaat bij het uploaden van het verhaal.

Zoals ik vorige week zei gingen we maandag met het Mobile Outreach Team richting Kono. In dit gebied is en wordt nog steeds veel gemijnd, wat zijn stempel heeft gedrukt op de bevolking. We hebben er veel over gehoord en gelezen en waren erg benieuwd naar de stad, het werk van het team en ook naar de beruchte weg ernaar toe. Vanaf de eerste grote stad die op de route ligt, hoorden we dat de weg abominabel is. Dit bleek geen woord teveel gezegd. Stuiterend, slingerend en wadend door hele diepe plassen hebben we ruim zes uur over ong. 300 km gedaan, met als resultaat een zere rug en een zeer hoofd, met dank aan het dak van de auto.

Toen we uiteindelijk aankwamen stapte de contactpersoon inde auto, ging de speaker op het dak en reden we een beetje door de stad. Het was ruim acht uur geweest en dus aardedonker, dus van de stad konden we niet veel zien. De nieuwe man ratelde eindeloos door de microfoon en leidde ondertussen de weg. Helaas stuurde hij Kolleh de chauffeur in een straat foutief langs een plas, kwamen we hierdoor in het mulle zand en strandden, vast tot aan de as. De lokalen snelden toe om te helpen. Wij offerden ook onze diensten aan, maar werden met klem gevraagd vooral in de auto te blijven zitten. Met behulp van scheppen en een andere auto zijn we na een tijdje losgekomen.

Toen iedereen weer terug in de auto was hoorden we dat de moeder van de leider van het team die avond was overleden. Dit betekende dat we de volgende dag terug zouden keren. We werden naar ons hotel (wat hilarisch slecht was, met vlekken in de bedlakens en zo) gebracht waar de praktische zaken moeizaam geregeld werden en hoorden dat we de volgende dag om vier uur zouden vertrekken. Na de slopende rit, een slechte nacht en een veel te vroeg ontwaken waren we voor dag en dauw weer op de ongelooflijk slechte weg te vinden, zonder ook maar iets van de regio of het team gezien te hebben. Terug in Lunsar waren de rug en reet pijnlijk, maar waren we, ondanks de teleurstelling, een gekke ervaring rijker.

Hier aangekomen hadden we wel de mogelijkheid om onze visa te regelen. Joe, de fiets-amerikaan, vertelde ons dat hij hoorde over de vaste gang van zaken bij aankomst op het vliegveld. Hoelang de duur van je visum ook is, in je paspoort schrijven ze slechts een duur van een maand, om je in alle onwetendheid bij vertrek stevig te kunnen beboeten. Gelukkig hadden we van Bert & Beppie een adres gekregen van iemand die bij de immigratiedienst in Freetown werkt. Hij zou het voor €20 p.p. regelen. Onze paspoorten en het geld gingen die dag mee met dr. John, die op weg ging daar een paar dagen te werken. Inmiddels zijn ze weer in ons bezit en lijkt alles geregeld te zijn.

Van Bert & Beppie kregen we ook een koffer van Geesje uit Nederland, die hier eerder geweest is. We hebben de inhoud in ons opgenomen en zijn inmiddels een heel eind op weg om alle voetballen, t-shirts, petjes, dropjes en andere zaken op de goede plek te krijgen terwijl we er zoveel mogelijk van proberen vast te leggen. Wat we ook vast hebben gelegd is onze fietstocht van laatst. Met de mensen van het project in huis ligt het voor de hand de omgeving wat verder te verkennen. Het was een mooi tochtje. Dezelfde mensen zijn ook mee “uit eten” geweest, tere ere van ons maand-jubilieum. Bij de ingang van de kliniek zit een tentje waar je een flink bord couscous kunt bestellen, samen met licht gekoeld bier.

Na onze feestdag zijn we op een ander tripje geweest. Dit keer was de bestemming Makeni, waar een tweetal vergaderingen gepland stond. Eentje bij het kantoor van het ministerie van sociaal welzijn en een bij de school voor de blinden die daar is. De eerste vergadering was meer een bijeenkomst waarin iedereen zijn zegje deed, maar er weinig concreets besproken en besloten werd. De andere was een inkijk in wat er voor de blindengemeenschap in Sierra Leone gedaan wordt. Op de school wordt lesgegeven in braille, leren mensen lopen met een blindenstok en ook vaardigheden zoals handarbeid (manden vlechten) en agricultuur. Idrissa, onze tolk, werd hier duidelijk zeer gewaardeerd. Zijn kalmte en wijsheid blijven keer op keer weer verbazen en inspireren.

Bijkomend van ons tripje hadden we het zoveelste goede gesprek, waarin we de reis bediscussieerden, onze rollen hier richting elkaar, hoe het onderzoek gaat en spraken we over onze families. Tijdens het gesprek werden we af en toe opgeschrikt door luide knallen, afkomstig van kneiterhard onweer, maar we meenden toch ook echt geweerschoten afkomstig uit de stad te horen. Het bleek zo te zijn dat bij de verkiezing voor de afgevaardigde van de APC (een van de grootste partijen) voor het parlement, degene die tweede werd banen aan de jeugd had beloofd. Deze jeugd kwam dus in opstand na de uitslag en zijn uit elkaar gedreven met behulp van naar het schijnt rubberen kogels en traangas. Ook waren er een aantal mensen gearresteerd vanwege vernieling. Voor het fietsproject was dit slecht nieuws, want een van deze mensen was de fietsenmaker uit de stad, hun lokale rechterhand. Hij was in het gevang gezet en moest er waarschijnlijk blijven totdat de presidentiële verkiezingen medio november geweest zijn. De heren van het project hebben hun contacten echter goed gebruikt en hebben via de nummer twee van de verkiezingen zelf de fietsenmaker vrij gekregen. Het verhaal is vrij heftig en laat zien hoe de situatie aangaande corruptie en slecht leiderschap hier is. We zijn even geschrokken, maar uiteindelijk is het gelukkig allemaal goed gekomen.

Het volgende goede gesprek was naar aanleiding van een brief de wie van Mohammed (de loopjongen die we goed kennen en ons meeneemt voor wandelingetjes door Lunsar), waarin hij met het verzoek kwam om iemand te vinden die hem mee terug kan nemen naar Nederland. We moesten ons er even aan herinneren dat de lokale contacten hier uiteindelijk allemaal met een verzoek om hulp komen. We dachten na over onze rol hier als witte man, onlosmakelijk verbonden met welvaart. Wij zijn slechts studenten en hebben de middelen niet om met geld te strooien. Sowieso kun je afvragen of hulp uit het westen uiteindelijk wel echt zoveel goeds brengt en de moeite waard is. Maar een persoonlijke brief met zo’n oprecht wanhopig verzoek schudt je weer even wakker. Jan denkt erover om een boek te schrijven waarom je als student vooral niet naar Afrika moet, met onder andere bovenstaande redenen.

Toch moet je die verzoeken accepteren, beleefd blijven afwijzen en van je af zetten. Uiteindelijk kun je, ondanks de vraag of westerse hulp goed is, de mensen hier een beetje helpen met wat geld of spullen. Op dit moment is het zaak om rond te kijken, je onderzoek te doen en de ervaring volledig op te doen. Natuurlijk ben je hier voornamelijk voor die eigen ervaring en dat koop je met die hulp achteraf een beetje af. Die westerse hulp is, volgens ons hier nu, uiterst discutabel. Zo haalt de NGO over fietsen hun materialen uit Tapei en over de duurzaamheid valt te twisten. Bovendien ontneem je de bevolking van de noodzaak om het zelf uit te zoeken. Verder blijven de locals steeds inzien hoeveel ze tekortkomen bij technische ontwikkelingen van de moderne westerse wereld. Af en toe spelen we met dit soort gedachten, wat ons scherp houdt op vele fronten.

De laatste tijd doen we niet zoveel onderzoek meer. Idrissa en wijzelf waren druk met andere zaken zoals onze reizen. Volgende week gaan we echter weer aan de bak (als het goed is, het blijft Afrika). De interviews die we gaan houden gaan onze onderzoeksgroepen aan blijven vullen. De “impaired” en “normal” groep hebben al een fundamenteel formaat. De komende tijd gaan we ons wat meer richten op “restored” (post-operatief) en “blind”, onze nieuwe groep. Ondervraagden voor deze groep zullen we ook opzoeken samen met CBR programma, aan de hand van Idrissa. Verder fietsen we z’n best op de stalen rossen van het project van onze medebewoners, wat de omgeving op een hele nieuwe manier laat zien. Onze gezondheid is op peil, we blijven kritisch denken en we hebben het bovenal naar onze zin. Over vier weken moeten we de terugreis alweer aanvaarden: de tijd blijft vliegen..!