Cholerapootjes en palmwijnkampvuren (dag 50 alweer

Zo a-romantisch als onze reis al zes weken doorkacheld, zo romantisch hadden Joe en ik vandaag een knoflook-diner bij kaarslicht gemaakt voor Joris en Dave! Zij zorgden voor Heaven, een kokos-pineaple drankje van 2,5 euro, en 3 liter poyo, palmwijn(voor 60 eurocent) om deze avond zonder onze generator een luxe bijdrage te geven� En het bevalt!

Het was dan ook de week van de palmwijn, de kampvuren, een Freetown avontuur dat we nooit zullen vergeten, een tocht langs een aantal goed getrainde mannelijke blinden van de CBR van Mister T onze tolk en het afronden van bijna al onze interviews! �Dat is geen kattenpis!� zou je zeggen, maar gelukkig bleef er ook nog veel tijd over voor het lezen van de Indiaanse comedieroman �White tiger� en literair hoogstandje �Nachttrein naar Lissabon� die inmiddels beiden in onze top 5 aller tijden beland zijn. Aanraders dus!

Wil je echt weten hoe het komt dat Joris met natte cholerapootjes op de rand van de drukste straat in Freetown met een bleek en beteuterd gezicht zijn leven drie keer aan zich voorbij zag gaan, net op tijd drie okada�s kon ontwijken en vluchtig in mijn armen sprong, vijf minuten nadat we vrij losgelaten waren uit de handen van TS Kamara? Noujah, dat was mijn perceptie van het verhaal, maar het kwam erop neer dat Joris door de drukte per ongeluk in een plas met problematisch epidemisch choleratisch water was gaan staan en daarmee de eerste stap in de richting van een ongelukkige maar zeer indrukwekkende dag Freetown inleidde! Wat een ervaring! De drukte! De mensen! De markten! De aandacht, whaaaa. Dit is de weerzinwekkende stade in een ontwikkelingsland die ik ooit gezien heb. De mensen willen maar 1 ding van je, en dat is geld. Jij wil maar 1 ding, niet bestolen worden, overleven, niet te lang stil blijven staan, een aantal foto�s maken voor thuis en snel de veiligheid van de hospital vehicle opzoeken! Maar nee, schijn bedriegt! We hadden Joe meegenomen. En hij houdt van deze stad, hij liep stralend van kraampje naar kraampje, onderhandelend over etenswaren, souvenirs en cd�s. Hij liet ons zien hoe een ervaren reiziger zich met gemak redt in een stad als deze. Kletsend met de lokale mensen, grapjes makend, opvallend overdreven, Amerikaans, zodat iedereen wist dat wij er waren. De veiligheid van de chaos. Vrienden maken en weten waar je je geld moet bewaren. Wat een avontuur. We zagen de marktjes achter de marktjes, de dieren voor de slacht, vis, groenten, allemaal dezelfde producten, tweedehandskledingkraampjes die Europese en Amerikaanse giften doorverkopen, vrouwen met etenswaren op hun hoofd, van koekjes, tot broodjes en vis met vliegen. Daartussendoor was juist die dag de election fever losgebroken, waardoor de kleur van de aan de macht zijnde partij APC overal te zien was, fluitjes, gedans, mensen die het hoge woord van APC verkondigde. Een overload aan indrukken die op ons netvlies gegrafeerd werden. Na een wat hoge inzet voor een paar Sierra Leoonse armbandjes had Joris flink de P (let op het woordlettergebruik in het laatste marginale woordje �p�) in het onderhandelen over dit soort souvenirs. De tien bandjes die mijn zusje toen ze vier was nog voor 20 cent in elkaar had kunnen rijgen in de kleuren van Sierra Leone vond Joris precies een eurotje waard, wat de onderhandelingen niet echt bevorderde gezien Joe en ik, achterovergevallen door Joris zijn eerste bod voor de taak lieten staan hier nog wat armbandjes bij te persen met een inmiddels voor de tweede keer bleek geworden Joris achter in het souvenirwinkeltje gedrukd. Het acteerwerk dat je hiervoor op tafel moet gooien is allerminst kinderachtig te noemen. Het bezoek aan the city-that-never-leaves-you-alone, kon maar beter niet te lang meer duren. Na een bezoek aan Jean in Sumbuya, kwamen we vlak voor het donker weer in Lunsar aan, het was een van de tofste ervaringen van deze Salone trip. Credits voor Joe die ons veilig door de menigte heen heeft gesleept. De volgende dag hadden we nodig om alle indrukken te verwerken. Een blanke in Freetown, is als een doperwt in een garnalencocktail, eigenlijk hoort ie er niet in thuis, maar als ie er zich eenmaal in thuis voelt, vind hij het best wel een smakelijke omgeving.

Over het inhoudelijke gedeelte kan ik kwijt dat de ethische commissie alhier bedacht heeft ons eerste proposal ter goedkeuring van ons project af te keuren! Noujah, dat kan. Er ontbrak een goedkeuring uit Groningen. Tja, er gaat natuurlijk niets boven een mooie bureaucratische stempel van de ethische commissie van het UMCG! Dat komt wel goed allemaal. Dat regelen we. Al was de teleurstelling wel even daar. Ware het niet dat we morgen nog minimaal 1 interview doen en dan onze data binnen hebben! Tijd genoeg om de ethische commissie in Freetown van de aanvullende ontbrekende gegevens te voorzien. Tijd om met een Hollands jeneverbittertje te vieren dat we deze mijlpaal bereikt hebben!

We spraken deze week opvallend genoeg met vrolijke mensen, voor de verandering! De RESTORED VISION groep. Sommigen hadden geen enkele lichtperceptie in beide ogen voorafgaand aan de operatie en een maand later, op het moment dat wij ze interviewen hadden ze in beide ogen weer zicht. Fantastisch om de waarde van deze cataract surgeries op deze manier vast te leggen met de capability approach. Als je ziet wat het met de levens van deze mensen heeft gedaan, hoeveel hoger de kwaliteit van leven is na een geslaagde operatie (een euro of 35 per oog) weet je weer waarom je hier onderzoek aan het doen bent. Een blinde krijgt bijna geen kansen in deze samenleving, het Community Based Rehabilitation team geeft ze wat hoop, voor de rest is het een struggle of life die je niemand gunt, zelfs je grootste vijand niet.

De dag erna reden we kleine dorpjes in, toegejuicht door werkelijk ieder kind dat we onderweg tegenkwamen, bezochten we een aantal vrij afgelegen plekken waar blinden bezig waren met de werkzaamheden die ze van de CBR hadden geleerd. In de vorm van het bewerken van een stuk land of het maken van manden, proberen ze geld te verdienen om zo hun vrouw te behouden (in dit geval bezochten we alleen blinde mannen), en hun kinderen naar school te kunnen laten gaan. We kregen wat inzicht in het verbouwen van rijst, cassave en pepers en zagen hoe indrukwekkend makkelijk de blinden hun weg naar de werkplek vonden met hun blindenstok, zonder hulp en hoe ze met een halve meter lange machete het onkruid wiedden en de juiste planten lieten staan. Ja vooral dat laatste zou voor mij echt onmogelijk zijn. De CBR is de enige hulp voor een blinde in dit land, al functioneert dit orgaan door het gebrek aan donoren en andere financi�le middelen lang niet optimaal. Er zijn nog vele blinden die door het lot genoodzaakt worden te bedelen of vroegtijdig door verhongering en ziekte te sterven.

De komende 12 dagen zullen snel gaan en voor je het weet komen we jullie vervelen met 1500 foto�s, gekke verhalen, Afrikaanse zweetoksels en TB bacillen. Een blik op onze bruine getinte huidcellen op het vliegveld van Dusseldorf volgende week zaterdag, zullen jullie vast niet ongeroerd laten. Tja, de zon begint hier aardig door te komen, regenseizoen is bijna ten einde.

De ervaring van Sierra Leone is er een met mooie, maar vooral ook armoedige en deprimerende kanten. Ik heb wel weer zin in een ouderwets lekker Gronings biertje jongens!

Nog 12 nachtjes slapen, bijna thuis!

Jan.

PS. Joris blijkt tot dusver nog geen cholera te hebben en ligt nu heerlijk te snurken in zijn bedje met klamboe. We zijn al duizend keer gestoken door muggen, maar hebben trouw onze goedwerkende lariammetjes geslikt! De malaria treft hier vele mensen en kinderen, wij maken het echter lichamelijk bijzonder fijn.